Islomiy moliyalash haqida / Islomiy moliya nima

Shariat tamoyillariga asoslangan, foizlar, spekulyatsiyalar va harom sohalarga investitsiyalarni o'z ichiga olmaydigan an'anaviy bank xizmatlariga etik jihatdan muqobil. Halol modellar, masalan, murabaha (narxni oshirish orqali sotish), ijara (leasing), musharaka va mudaraba (hamkorlik) qo'llaniladi. Haqiqiy iqtisodiyotni, shaffoflikni va adolatni qo'llab-quvvatlaydi. Mamlakatda aholining talabiga va xalqaro hamkorlikka ko'ra faol rivojlanmoqda.

Islomiy moliya — bu Shariatning etik va ruhiy tamoyillariga asoslangan maxsus moliyaviy tizimdir. Barcha bitimlarning asosiy sharti — islomiy me'yorlarga, adolatga va shaffoflikka rioya qilishdir. Ushbu tizimning markazida riba (foiz) taqiqlanishi va harom sohalarga, masalan, qimor, alkogol, cho'chqa go'shti, tamaki, qurol va aldov yoki spekulyatsiya bilan bog'liq faoliyatlarga moliyalashtirish taqiqlanadi. An'anaviy kreditlashdan farqli o'laroq, islomiy moliyalash adolatli, hamkorlik asosidagi modellarni taklif etadi, bu erda foizlar yo'q va tomonlar o'rtasidagi munosabatlar ishonch va o'zaro foyda asosida quriladi.

Islomiy moliyalarda Shariat tamoyillariga mos keladigan maxsus vositalar qo'llaniladi. Eng keng tarqalganlardan biri murabaha — bu tovarni muddatli va belgilangan marja bilan sotishdir. Moliyaviy tashkilot avval kerakli tovarni xarid qiladi, so'ngra uni mijozga kelishilgan narxda, marja kiritilgan holda sotadi. Ushbu model shaffof: mijoz oldindan barcha to'lovlar summasini biladi va foizlar yoki yashirin komissiyalar bilan duch kelmaydi. Yana bir muhim vosita — ijara, ya'ni ijaraga olish yoki leasing, bunda mijoz mulkdan foydalanadi va muddat tugagach uni sotib olishi mumkin. Shuningdek, islomiy moliyalarda hamkorlik modellaridan foydalaniladi, masalan, musharaka — loyihada birgalikda ishtirok etish va foyda va zararlarni taqsimlash, va mudaraba, bunda bir tomon kapitalni taqdim etadi, ikkinchisi esa boshqaruv bilan shug'ullanadi.

Amalda islomiy moliya nafaqat muqobil, balki to'liq yechim bo'lib chiqadi, ayniqsa, shaffoflik, barqarorlik va o'z e'tiqodlariga mos keladiganlarni qadrlovchilar uchun. Global iqtisodiy o'zgarishlar va beqarorlik sharoitida ko'proq odamlar aynan bunday yondashuvlarni tanlamoqda. Shariat doirasida ishlab chiqilgan mahsulotlar qarz yukidan qochishga yordam beradi, halol hamkorlik munosabatlarini qurishga imkon beradi va biznesning haqiqiy o'sishi va mijozlarning farovonligini ta'minlaydi.

So'nggi yillarda O'zbekiston islomiy moliya sohasini faol rivojlantirmoqda, aholiga etik va shaffof moliyaviy yechimlar taklif qilishga intilmoqda. Bu an'anaviy bank kreditlariga muqobil sifatida jamiyatning o'sib borayotgan qiziqishini aks ettiradi. Mamlakatda bu yo'nalishda ijobiy dinamikalar kuzatilmoqda, ayniqsa, Islom taraqqiyot banki va uning sho'ba tashkilotlari bilan xalqaro hamkorlikni kuchaytirish tufayli. Ko'proq kompaniyalar va shaxsiy mijozlar o'zlarining ruhiy va axloqiy tamoyillariga mos keladigan moliyaviy mahsulotlardan foydalanishga intilmoqda.

Islomiy moliyalashning afzalliklari allaqachon mamlakatning turli mintaqalarida sezilmoqda. Aholi tomonidan ishonch oshmoqda, muqobil moliyaviy vositalarga kirish kengaymoqda, xorijiy investorlar, jumladan, islomiy mamlakatlardan kelayotgan e'tibor kuchaymoqda. Bularning barchasi barqaror rivojlanish uchun mustahkam asos yaratadi.

Bugungi kunda O'zbekistonda islomiy moliya faol o'sish bosqichida. Bu nafaqat trend, balki jamiyatning adolatli, halol va shaffof moliyaviy munosabatlarga bo'lgan chuqur ehtiyojini aks ettiradi.